Một số loại cá da trơn phổ biến ở miền Tây Nam Bộ và thường bị nhầm lẫn bởi bề ngoài khá giống nhau, đó là: cá basa, cá tra, cá dứa và cá hú. Nếu không biết cách phân biệt bạn sẽ dễ bị mua nhầm với mức giá khá cao. Hãy cùng iBep tham khảo bài viết này để khi cần thiết có thể tự phân biệt và mua đúng loại cá cần mua nhé!
1. Bảng phân biệt cá basa, cá tra, cá dứa, cá hú
1.1. Đặc điểm sinh học và nhận diện qua lớp thịt cá
Đặc điểm | Cá basa | Cá tra | Cá dứa | Cá hú |
Họ | Pangasiidae (cá da trơn) | Pangasiidae (cá da trơn) | Pangasiidae (cá da trơn) | Pangasiidae (cá da trơn) |
Bộ | Siluriformes | Siluriformes | Siluriformes | Siluriformes |
Tên khoa học | Pangasius bocourti | Pangasiidae | Pangasius kunyit | Pangasius conchophilus Roberts & Vidthayanon, 1911 |
Môi trường sống | Sống ở môi trường nước ngọt, dễ nuôi, sinh sản tốt. | Cá tra là cá nước ngọt, tuy nhiên chúng vẫn có thể sống ở nước lợ | Cá dứa là loại cá da trơn, được nuôi chủ lực ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. | Cá hú thường được nuôi trong bè hoặc ao ở môi trường nước ngọt vùng đồng bằng sông Cửu Long |
Thịt cá | Thịt cá dày với lớp mỡ béo và mềm, thịt trắng pha chút hồng nhạt | Thịt cá dày, màu đỏ hồng và chắc thịt. | Thớ thịt to, ít mỡ | Thịt màu trắng, béo thơm, thớ thịt không đều, mỏng, ít xương |
Mỡ cá | Lớp mỡ trắng đục, xen kẽ các đường vân mỡ trắng đục trên lưng và dưới bụng cá. | Lớp mỡ cá có màu vàng nhẹ và mùi khá nồng (nếu nuôi trong hầm) | Lớp mỡ màu vàng và có mùi hơi tanh | Lớp mỡ trắng rất ngon. |
1.2. Cách nhận biết qua hình dáng bên ngoài và giá bán từng loại
Cá da trơn | Cá basa | Cá tra | Cá dứa | Cá hú |
Hình dạng | ||||
Đầu cá | Đầu tròn gọn mỏ bằng và ngắn hơn cá hú.Cuống đuôi bự bè ra. | Đầu to, dẹt và bè ra 2 bên | Đầu cá to, gồ ghề, bè và dẹt. Có 1 lõm cạn ngay giữa xương sọ. | Đầu cá có phần mỏ nhọn, thuôn dài, giống hình tam giácCuống đuôi thuôn gọn |
Hàm | Hàm trên của cá basa rộng hơn hàm dưới nên khi khép miệng vẫn nhìn thấy hàm bên trong. | Không nhìn thấy hàm răng bên trong khi khép miệng. | Miệng khép kín không nhìn thấy hàm bên trong | Hàm dưới hơi rộng, hàm trên nhô ra |
Râu cá | Râu hàm trên ngắn bằng ½ chiều dài đầu, râu hàm dưới ngắn hơn râu hàm trên | Vây dài hơn cá basa, kéo từ mắt đến tận mang cá, râu hàm trên và dưới bằng nhau | 2 cặp râu dài tới mắt và mang cá | Râu hàm trên to dài đến vây ngực, râu hàm dưới ngắn hơn. Râu cá hú dài hơn râu cá basa |
Mình cá | Bụng tròn màu trắng bạc, trên lưng có màu xanh nâu nhạt, thân cá ngắn và hơi dẹp hai bên | Màu ánh bạc sáng lấp lánh, mặt lưng có màu xanh đậm, bụng dài và to hơn cá basa. Vây dưới bụng có màu hồng nhẹ sắc đỏ | Bụng nhỏ màu ánh bạc, phần lưng màu xanh đậm, nếu nhìn kỹ sẽ thấy có đường sọc dài ánh màu xanh lấp lánh ngay giữa sống lưng. Đây cũng là điểm nhận diện dễ phân biệt nhất của loài cá dứa | Thân dài thon dẹp hẹp dần về phía bụng.
Trên lưng có màu xám đen nhẹ, bụng dưới màu trắng hồng (hoặc trắng sữa). Mắt nhỏ hình bầu dục |
Giá bán | 40.000đ - 50.000đ/kg | 25.000đ - 35.000đ/kg | Cá dứa thường bán dưới dạng khô, giá dao động từ 400.000đ - 600.000đ/kg | 45.000đ - 80.000đ/kg |
2. Món ngon với cá basa, cá tra, cá dứa, cá hú, cá saba
2.1. Cá basa làm món gì ngon, đơn giản mà không ngán
Canh chua cá basa
Canh chua cá basa - Nguồn Mạc Thu Trang
Đây là món ăn khá quen thuộc với nhiều gia đình người Việt Nam, với vị chua chua ngọt ngọt từ thơm, cà chua, me và vị béo của cá hòa quyện cùng nhau tạo nên hương vị ngon khó cưỡng. Món này có thể ăn cùng cơm hoặc bún đều được, nếu ăn được cay hãy cho thêm vài lát ớt sẽ kích thích vị giác hơn.
Cá basa kho tộ
Cá basa kho tộ - Nguồn Dang Ngoc Diep
Món này khá hao cơm vì hương vị đậm đà, cay cay thơm hấp dẫn, màu sắc bắt mắt mềm ngon, thịt cá thấm đẫm gia vị, nước kho sền sệt đậm đà cay cay nồng vị của tiêu và ớt, beo béo của cá. Món này dùng với cơm nóng thì còn gì bằng, thêm chút rau sống chấm nước cá là đúng bài.
Cá basa chiên giòn sốt chua ngọt
Cá basa sốt chua ngọt - nguồn Frank Phạm
Cá basa phi lê làm sạch, cắt miếng vừa ăn sau đó tẩm bột chiên giòn. Khi cá đã chiên xong để ráo dầu, phi thơm hành tỏi, bỏ hành tây và cà chua vào xào chín tới, tiếp theo cho cá đã chiên giòn vào. Cần chuẩn bị trước chén nước sốt chua ngọt gồm: nước mắm, đường, me, nếu thích ăn cay có thể cho thêm ớt. Sau đó rưới nước sốt này lên hỗn hợp cá cho đến khi sốt thấm vào miếng cá, bắc ra bếp trang trí thêm rau ngò và vài hạt mè là xong.
Món ăn vô cùng hấp dẫn này có thể ăn kèm cơm nóng hoặc món ăn nhậu, ăn chơi vui vẻ cùng bạn bè, gia đình. Mọi người hãy thử ngay món này cho cả gia đình nhé, đặc biệt các bé nhỏ sẽ rất thích món này.
Cá basa kho cải chua
Món ăn đơn giản nhưng vô cùng ngon hứa hẹn vô cùng hao cơm. Phần thịt cá ngấm gia vị béo mềm, cùng vị dưa chua chua đặc trưng kích thích vị giác. Đây chắc chắn là món ăn làm hài lòng mọi người trong nhà bởi không chỉ ngon mà màu sắc cũng vô cùng bắt mắt
Lẩu thái cá basa chua cay
Lẩu thái cá basa là món ăn khá phổ biến vì dễ ăn và khá ngon miệng, vị nước dùng chua thanh của mẹ, ngọt ngọt của thơm, cay của ớt và vị béo của cá basa kết hợp cùng các loại rau nhúng lẩu như rau nhút, rau muống. Bạn có thể ăn chung với bún, mì gói, khứa cá chấm cùng nước mắm mặn có vài lát ớt thì còn gì bằng.
2.2. Các món ngon với cá tra mà có thể bạn chưa biết
Cá tra kho tiêu
Cá tra kho tiêu thơm ngon hấp dẫn
Các món kho mặn mặn hầu như thường xuất hiện trong mọi mâm cơm gia đình Việt, nếu đã ngán các món thịt kho, cá biển kho thì hãy thử ngay món cá tra kho tiêu này nhé. Cá tra kho tiêu có mùi thơm rất hấp dẫn, kích thích mọi giác quan, vị đậm đà béo béo cay cay tê đầu lưỡi ăn cùng cơm nóng
Lẩu cá tra nhúng giấm
Miếng thịt cá tươi được nhúng vào giấm có vị chua chua ngọt ngọt, cá vừa chín tới nên có độ giòn dai không bị mềm nhũn, hương vị của sả cây, hành tây hòa quyện cùng với vị cá beo béo rất ngon và lạ miệng. Cá tra nhúng giấm có thể ăn cùng rau sống cuốn bánh tráng cùng với sốt mắm tạo nên món ăn thơm ngon khó cưỡng.
Canh chua cá tra
Canh chua đầu cá tra
Món ăn khá đặc trưng của người dân miền tây, thịt cá mềm béo kết hợp cùng các loại rau ăn kèm, vị mặn mặn chua chua, chấm miếng cá với nước mắm mặn, ăn thêm miếng cơm gắp thêm miếng đậu bắp, miếng bạc hà là hết sẩy, ai cũng phải mê.
Cá tra chiên nước mắm
Món cá chiên nước mắm bắt mắt với màu vàng ươm, nước sốt sền sệt, miếng cá dai dai giòn giòn, không bị khô, kết hợp với sốt mắm tỏi, ăn cùng với cơm cực bắt vị, ăn là ghiền. Món ăn khá đơn giản nhưng ăn rất cuốn và dễ chế biến, thử ngay cho gia đình bạn thôi nào.
Cá tra chiên sả ớt
Thịt cá được phi lê làm sạch sau đó ướp với sả ớt, thêm chút hành tỏi băm nhuyễn cho dậy mùi, nêm nếm gia vị vừa ăn để cho thấm rồi đem chiên. Thành phẩm sau khi chiên xong có màu vô vùng hấp dẫn. Thịt cá thơm béo mùi sả ớt cay cay đậm vị.
2.3. Món ngon với cá dứa tươi và khô cá dứa
Cá dứa kho tộ
Cá dứa kho tộ thơm ngon hấp dẫn
Thật là một món ăn hao cơm mà không ai có thể cưỡng lại được, lớp mỡ bụng cá dứa béo thơm không hề ngán, có thể kho chung với thịt ba rọi để tăng phần hấp dẫn. Miếng cá được kho kỹ thấm đẫm gia vị, mỡ cá béo ngậy, thịt cá mềm thơm. Bới một chén cơm, thêm dĩa rau sống chấm ăn kèm ăn đã vô cùng.
Cá dứa một nắng chiên giòn
Đây được xem là đặc sản nổi tiếng của miền tây và cũng thường được làm quà biếu cao cấp nếu mua được loại cá dứa thiên nhiên. Cá dứa 1 nắng vẫn còn giữ được sự ẩm mềm của miếng thịt cá, không quá khô cứng như một số loại khô trên thị trường.
Khi chiên giòn lên có màu vàng đẹp mắt, thịt thơm, vị có ngọt mềm, mặn nhẹ, ăn rất béo, bới tô cơm nguội, cắn miếng cá dứa chiên thì còn gì bằng, đôi khi món ngon chỉ cần ăn đơn giản như vậy là đủ.
Gỏi xoài khô cá dứa
Gỏi xoài không chỉ là món ăn chơi, ăn nhậu, ăn vặt mà còn có thể ăn cùng cơm như một món ăn lạ miệng “đổi bữa” cho cả gia đình. Ngoài gỏi xoài khô cá sặc, gỏi xoài khô cá lóc ra thì nay chúng ta sẽ có thêm món gỏi xoài khô cá dứa, cực kì hấp dẫn.
Cá dứa 1 nắng chiên giòn, sau đó xé nhỏ trộn cùng xoài bào sẵn, rưới thêm nước mắm tỏi chua ngọt vào, món ăn khá đơn giản dễ làm tại nhà mà ai cũng mê. Cá dứa béo thêm miếng xoài chua chua, nước mắm mặn dịu ngọt nhẹ, cùng với mùi thơm lá rau răm. Món này ăn kèm cơm hoặc bánh tráng, bánh phồng tôm là hết xẩy.
Cơm cháy khô cá dứa
Bạn có thể tự làm cơm cháy tại nhà bằng cách bắc một chiếc chảo lên bếp, thêm 1 chút dầu, bới cơm vào chảo dùng muỗng ấn dẹt sát cơm xuống chảo sao cho thành 1 lớp mỏng nhất có thể, để lửa nhỏ đến khi dùng muỗng kiểm tra thấy phía dưới cơm đã đổi màu vàng nhẹ, có độ giòn thì ngưng.
Rưới lên mặt cơm cháy miếng mỡ hành, rồi lấy ra dĩa, bày thêm vài miếng khô cá dứa 1 nắng chiên. Cơm cháy giòn, cá thơm béo, mùi hương hấp dẫn kích thích mọi chiếc bụng đói, cá dứa béo mặn vừa phải chắc chắn sẽ là món ăn một lần nhớ mãi không thôi.
Lẩu cá dứa măng chua
Bữa tiệc gia đình hay tụ họp cùng bạn bè sẽ thêm phần thú vị, rôm rả hơn nếu có sự góp mặt của những món ăn ngon, nếu đó là lẩu cá dứa măng chua thì không có chỗ chê. Món ăn này là sự hài hòa của tất cả các loại nguyên vật liệu, gia vị, rau nhúng lẩu cùng với miếng cá dứa thơm ngon béo ngậy tạo nên nồi lẩu hài hòa cả về màu sắc lẫn hương vị.
2.4. Cá hú làm gì ngon tại nhà ai cũng mê
Cá hú kho trái bần
Cá hú kho trái bần đặc sản miền Tây - Eric Nguyen
Ai ở miền Tây sông nước chắn hẳn sẽ không còn xa lạ với cây bần mọc ở ven sông, trái bần có vị chua chua chát chát đem đi kho cá sẽ tạo nên nét riêng rất đặc trưng mà không một nguyên liệu nào có thể thay thế được. Cá hú ướp với mắm muối, ít đường, bột ngọt, tiêu, thêm ít đầu hành, tỏi, hành tím đập dập ướp trong 30 phút.
Kho cá với trái bần cũng rất đơn giản, chỉ cần kho theo cách bình thường thêm nước cốt trái bần cho ngập mặt cá. Đun cá trong lửa nhỏ liu riu cho đến khi phần nước kho sánh lại, cho thêm ít hành lá và ớt để tăng thêm phần hương vị cho món ăn dân dã này nhé.
Đừng quên thêm ít bông súng bào mỏng, trái bần non và ít rau sống chấm cùng nước kho cá nữa để món ăn thêm trọn vẹn nhé. Vị chua chua chát chát của bần cùng vị mặn mặn ngọt ngọt beo béo từ cá iBep tin chắc là sẽ rất hao cơm nha.
Canh chua cá hú
Canh chua cá hú giải nhiệt ngày hè
Tô canh chua đặc trưng của miền tây sông nước với vị chua chua ngọt ngọt thích hợp cho mọi trưa hè nắng nóng kết hợp cùng vị cá hú bùi béo ngậy, món ăn không chỉ ngon mà còn dinh dưỡng và màu sắc bắt mắt từ các loại rau ăn kèm từ cà chua, đậu bắp, giá, bạc hà, rau ngổ, ngò gai.
Món canh chua cá hú thích hợp ăn ngay lúc còn nóng, khi vừa nấu xong, ăn cùng cơm hoặc bún đều được. Đừng quên chuẩn bị thêm chén nước mắm mặn cùng vài lát ớt thì sẽ ngon hơn đấy.
Cá hú kho thơm
Cá kho thơm là một trong những món kho phổ biến dễ làm tại nhà, cá hú kho thơm có vị mặn mặn từ nước mắm, vị chua ngọt từ thơm, thịt cá thấm đều gia vị và nước thơm kết hợp miếng mỡ từ bụng tạo nên một nồi có kho hấp dẫn, vị thơm thì trái thơm át đi mùi cá đặc trưng.
Chỉ cần một vài bước đơn giản là có ngay món cá kho thơm ngon đậm đà cho bữa cơm gia đình thêm phần trọn vẹn, bạn còn chần chờ gì nữa, vào bếp cùng iBep thôi nào.
Lẩu mắm cá hú chuẩn vị miền Tây
Lẩu mắm cá hú - Trinh Nhung
Trong các loại lẩu có lẽ lẩu mắm là loại đa dạng topping và có hương vị hoàn toàn khác biệt, đặc sắc nhất. Lẩu mắm như 1 dấu ấn riêng của vùng đất miền Tây Nam Bộ. Phần quan trọng nhất của lẩu mắm là phần mắm để nấu nước cốt lẩu, nước lẩu phải thơm, không có mùi thanh hôi.
Topping ăn kèm lẩu phải đa dạng nhưng phải chuẩn, đặc trưng là: thịt ba rọi, cá hú (hoặc cá da trơn tùy thích), tôm sông, mực tươi và các loại rau quê miền Tây: cọng bông súng tím, bông bí, giá, rau đắng, tai tượng, rau nhút, bông điên điển, ba khía, .... cho phần lẩu mắm thêm phần màu sắc thật bắt mắt
3. Giá trị dinh dưỡng của các loại cá này
Các loại cá basa, cá tra, cá dứa, cá hú đều thuộc bộ cá da trơn, về hình dáng mùi vị màu sắc cũng khá giống nhau. Vì vậy, giá trị dinh dưỡng trong 100gr cá thuộc bộ da trơn có:
Nước | 80.4g |
Calo | 95 kcal |
Chất đạm | 16.4g |
Chất béo | 2.82g |
Chất xơ | 0g |
Canxi | 14mg |
Sắt | 0.3mg |
Magie | 23mg |
Phốt pho | 209mg |
Kali | 358mg |
Natri | 43mg |
Kẽm | 0.51g |
Đồng | 0.034mg |
Số liệu tham khảo theo thông tin của USDA: https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/174186/nutrients
Các loại cá da trơn rất giàu axit Omega-3: các loài cá da trơn có hàm lượng axit omega-3 dồi dào được biết đến là một chất giúp duy trì sức khỏe tim mạch, trí não và cần thiết cho cơ thể, dễ hấp thu.
Cung cấp protein xây dựng cơ bắp săn chắc: cá da trôn rất nạc, trong 100g cá da trơn có đến 16.4g protein, ít calo, cực kì phù hợp cho người đang ăn theo chế độ giảm cân, tăng cơ
Ít calo và chất béo: trong 100g cá da trơn chỉ có 95 calo và 2.82 g chất béo, tuy nhiên cần lưu ý trong khâu chế biến nếu không sẽ làm hàm lượng calo và chất béo tăng lên, có thể tham khảo một số món như hấp, nướng hoặc áp chảo thay vì chiên nhiều dầu mỡ hoặc tẩm bột.
Ít thủy ngân: theo Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường thì loài cá da trơn là một trong những loại cá được tiêu thụ nhiều vì chứa ít thủy ngân nhất, theo khuyến cáo, có thể tiêu thụ cá da trơn 2-3 lần/tuần.
Cung cấp collagen: da cá cung cấp nguồn collagen và vitamin E dồi dào, 2 loại chất này giúp làn da căng đầy, khỏe mạnh, tăng độ đàn hồi và giảm các dấu hiệu lão hóa. Do đó, hãy bổ sung cá vào thực đơn của mình nhé.
4. Tổng kết
Trên đây là toàn bộ thông tin về các loại cá da trơn dễ gây nhầm lẫn nhất cho người mua, dựa vào các đặc điểm bề ngoài đó hy vọng bạn sẽ biết cách nhận biết mỗi khi đi chợ, siêu thị để mua được đúng loại cá cần mua nhé.